Prijsvolatiliteit en het belang van ”good delivery” goud

Auteur: Koen Lauwers

In aanloop naar de monetaire vergadering van de Federal Reserve van 26 januari was de goudprijs opgelopen naar 1854 dollar, het hoogste niveau sinds november vorig jaar. Daarmee was de technische weerstand van 1830 dollar duidelijk doorbroken zodat de kaarten leken goed te liggen voor verdere prijsstijgingen.

Het bleek de zoveelste ‘bull trap’ of stierenval van de voorbije 18 maanden. Goud werd op weekbasis uiteindelijk meer dan 2% goedkoper waardoor het mooie technische plaatje in geen tijd aan diggelen lag. Dit is bijzonder want Jerome Powell vertelde eigenlijk niets wat de markt niet al lang wist.

Ja er komen (eindelijk) renteverhogingen en ja de obligatie-inkopen zullen stoppen en op termijn zal ook de omvang van de Fed-balans weer krimpen (althans dat is het plan) maar dat wisten we ook al op 15 december. Toch schoot de dollar omhoog en klom de langetermijnrente, zij het heel weinig. De dollarindex stond zelfs sinds juni 2020 niet meer zo hoog. Dat was voldoende voor de algoritmes om op de temrijnmarkten de goudfutures in de uitverkoop te zetten, met het gekende gevolg.

De consensusverwachting gaat uit van 3 of 4 renteverhogingen in de Verenigde Staten. Dit is in theorie negatief voor goud, alleen komt die geplande verstrakking er niet zomaar. De inflatie was in 40 jaar niet meer zo hoog en om hun geloofwaardigheid enigszins te behouden, hebben centrale bankiers geen andere keuze dan verbaal fors uit de hoek te komen. Met een inflatie van 7% maakt het weinig tot geen verschil of de langetermijnrente nu 1,5%, 1,8% of zelfs 2% bedraagt, de reële rente blijft ruim negatief. Fundamenteel mag de prijsdaling van goud dan wel absurd zijn, de markt heeft altijd gelijk. Het blijft dus geduldig afwachten voor de gold bulls maar het jaar is nog jong.

Goud sloot de eerste maand van 2022 per saldo af met een verlies van 2% in dollar. In euro is er winst noch verlies door het effect van de duurdere dollar. Zilver zette de negatieve trend van vorig jaar door en verloor 3,5% in januari (1,5% in euro). De goud/zilver ratio bewoog vorige maand tussen 75 en 81 en was daarmee bovengemiddeld volatiel.

Merk op dat de voorbije weken en maanden ook de crypto’s door de mand zijn gevallen als inflatiehedge en ook als ‘safe haven’. De gecombineerde marktwaarde van alle cryptovaluta bedroeg begin november nog meer dan 3 biljoen dollar. Dit cijfer is in minder dan drie maanden tijd met bijna 45% gedaald naar 1,7 biljoen.

De prijsvolatiliteit blijft dus extreem hoog en dit in beide richtingen. Crypto’s zijn een risk-on actief waarbij de huidige en verwachte liquiditeit de belangrijkste parameter is.  Vandaar dat de correlatie tussen de crypto’s en de aandelenmarkten (en dan met name de high-beta technologie-aandelen die vorig jaar het mooie weer maakten) veel hoger is dan die met goud.

Bron:  Bloomberg, Coinmarketcap.com

ESG en het belang van ‘good delivery’ goud

Het ESG-thema (Environmental, Social, Governance) valt niet meer weg te denken in de investeringswereld. Dit is niet alleen zo op het vlak van individuele bedrijven maar ook de goudindustrie ontsnapt er niet aan.

De fysieke goudmarkt is gecentraliseerd rond de London Bullion Market Association of LBMA. Alle geregistreerde leden die via de LBMA goud verhandelen, zijn verantwoordelijk voor de legitieme herkomst ervan. Het metaal moet bovendien op een sociaal aanvaardbare en milieubewuste manier worden ontgonnen en gesmolten. Die regels zijn gegoten in de Responsible Gold Guidance of RGG. Smelterijen die daar aan voldoen, komen op de zogenaamde Good Delivery List van de LBMA. Deze garandeert een internationale verhandelbaarheid aan een uniforme marktprijs

Dit is ook voor private klanten van belang. Wie een goudstaaf bezit van een smelter die niet op deze ‘Good Delivery List’ staat, riskeert deze alleen nog met een flinke korting of bij bepaalde handelaren zelfs helemaal niet meer kwijt te geraken. Deze lijst is voor iedereen publiek en kan worden geraadpleegd op https://www.lbma.org.uk/good-delivery/gold-current-list#-

Toch is de controle op de RGG regels in de praktijk niet zo eenvoudig. In het geval van diamanten kan aan de hand van de kleur en de chemische samenstelling vrij eenvoudig worden achterhaald. Na het raffinage- en smeltproces kan van een 995/1000 pure goudstaaf onmogelijk nog de exacte herkomst worden achterhaald. Dit verschuift een groot deel van de verantwoordelijkheid voor de controle naar de smelters. Zij mogen geen zaken doen met partijen die in hun eigen land of internationaal gekend zijn voor fraude, witwas-activiteiten of terrorisme.

Bij de grote mijngroepen stelt het ESG-probleem zich niet want zij zijn het tegenover hun investeerders verplicht om op een duurzame manier goud te delven. De zaken liggen moeilijker bij de zogenaamde ‘artisanal  and small-scale miners’ (ASM). Deze groep die op kleine schaal en op een artisanale manier aan mijnbouw doen, staat wereldwijd in voor ongeveer een vijfde van de totale goudproductie. In een land als Ghana, de grootste producent van het Afrikaanse continent, is dit zelfs 40%. Het grootste probleem bij die groep zit bij het gebruik van kwik en cyanide, iets wat de grote mijngroepen al lang hebben afgezworen.

Gerecycleerd goud blijft voorlopig het zwakke punt in de controlecyclus. Het is namelijk zo goed als onmogelijk om de herkomst ervan na te gaan omdat het goud al verschillende keren hersmolten kan zijn. Vooral juweliers en horlogefabrikanten maken gebruik van gerecycleerd goud. Het risico bestaat dat ‘nieuw’ goud dat niet aan ESG-normen voldoet via illegale goudhandelaars gemengd wordt met gerecycleerd goud en op die manier toch in het bovengrondse circuit terecht komt.

Bron: LBMA