Bescheiden herstel

Auteur: Koen Lauwers

Sinds het dieptepunt van 16 mei (1787 dollar) kon de goudprijs een deel van het verlies van de eerste maandhelft weer goedmaken. Toch was mei met een verlies van ongeveer 2% de tweede opeenvolgende maand met een prijsdaling. Zilver deed het nog minder goed en moest 4% inleveren. Platina was het enige edelmetaal dat vorige maand een positief rendement (3% ) kon voorleggen.

De meest recente notulen van de Federal Reserve lieten er geen twijfel over bestaan dat de centrale bank zeker op korte termijn verder zal gaan met het verhogen van de beleidsrente. Voor de monetaire vergaderingen van 15 juni en 27 juli is er nagenoeg eensgezindheid dat de rente met 50 basispunten (0,5%) verhoogd zal worden.

Voor de dollar had dit een ‘sell the news’ effect want de Amerikaanse munt moest wat terrein prijsgeven nadat deze eerder het hoogste niveau in twintig jaar had bereikt. Goud kon daarvan niet profiteren, wat op korte termijn geen goed teken is. Technisch blijft de trend dalend en om deze te keren is een weekslot boven 1900 dollar vereist. Dat is zelfs op korte termijn niet onmogelijk, want de prijsevolutie sinds begin dit jaar heeft al laten zien dat het snel kan keren.

Er staan dit jaar nog vijf monetaire vergaderingen op de agenda maar voor de periode na de zomer is de onzekerheid groter. Volgens de CME FedWatch Tool gaat nog iets meer dan de helft (57,2%) uit van een bijkomende verhoging met 50 basispunten in september. In theorie kan de rente nog vijf keer met 50 basispunten worden verhoogd, wat deze op 3,25% tot 3,5% zou brengen. De kans is klein dat het zo’n vaart zal lopen.

De obligatiemarkten zijn voorlopig niet echt onder de indruk. Sinds de piek van 3% is de tienjaarse rente licht teruggevallen. Naast het rentewapen wil de Federal Reserve namelijk ook de balans verkleinen. Die bedraagt momenteel 9 biljoen dollar en dat is ruim het dubbele dan voor de coronacrisis.

De omvang van die balans is bepalend voor de mate van kredietverlening bij de commerciële banken. Deze hebben momenteel reserves op overschot omdat er weinig vraag is naar extra kredietverlening. Het heeft dus geen zin voor de centrale banken om zo’n zware balans aan te houden. Het valt af te wachten hoe ver de Fed zal gaan in de afbouw ervan.  Die kan op een natuurlijke manier door aflopend schuldpapier niet te herinvesteren. De centrale bankiers kunnen er echter ook voor kiezen om actief overheids- of hypotheekschulden te verkopen. Dit extra aanbod kan een opwaarts effect op de rente hebben.

Intussen lijken ook in de Europese Unie de geesten stilaan rijp voor een renteverhoging. Volgens ECB-voorzitster Lagarde zit deze er al in juli aan te komen. Het zou bovendien niet de laatste zijn van dit jaar. De kans is bijgevolg groot dat de beleidsrente dit jaar voor het eerst sinds 2011 weer positief wordt. Dat is niets te vroeg want de inflatie in de eurozone bedraagt 7% terwijl de interne doelstelling, net als in de Verenigde Staten, 2% bedraagt.

Zowel in de Verenigde Staten als in Europa is de klim van de reële rente gestopt en blijft deze ruim negatief.

Bron: CME FedWatch Tool

Balans na vijf maanden: (onterechte) negatieve perceptie tegenover goud

In de markt heerst de perceptie dat de edelmetalen dit jaar ‘slecht’ presteren. Om die uitspraak objectief te beoordelen moet men zowel naar de absolute als de relatieve prestatie kijken. Na iets meer dan 5 maanden in 2022 bedraagt het rendement van goud in dollar 2%. In euro is dat 8%. Zilver staat op -4% in dollar en +2% in euro.

Tegen een achtergrond van de hoogste inflatie in 4 decennia in het westen is dit op het eerste zicht een ontgoochelende prestatie van een actief dat traditioneel wordt geroemd als ultieme inflatie-hedge. Ik heb in het verleden al vaker geargumenteerd dat goud geen inflatie-hedge is maar een systeem-hedge. Dat zijn twee totaal verschillende zaken. Een bepaalde uitkomst, nl. systeemfalen, kan op termijn onvermijdelijk zijn maar dat wil niet zeggen dat de situatie die tot deze uitkomst leidt, zich ook op korte termijn zal voordoen.

Relatief gezien, wanneer de prestatie van goud wordt afgezet tegenover die van financiële activa als aandelen, obligaties en crypto-munten, is het een ander verhaal. Dan doet goud het ineens wel heel goed. De EuroStoxx 50 en de S&P500 verloren sinds de start van 2022 respectievelijk 11% en 13%. Bij de Nasdaq technologiebeurs loopt het verlies op tot 23% en sommige aandelen van voormalige hoogvliegers (Tesla, Netflix, Amazon) doen het nog een stuk slechter.

Door de oplopende langetermijnrente  doen ook obligaties het erg slecht. De cryptomunten verging het nog minder goed. Uitgerekend een aantal van de zogenaamd ‘veilige’ stablecoins viel door de mand, wat het hele cryptocomplex mee omlaag trok. De totale marktwaarde van alle virtuele munten samen daalde tussen de top van november vorig jaar en einde mei met bijna 60%.

De edelmetalen moeten opboksen tegen twee natuurlijke vijanden waarbij de ene het gevolg is van de andere: een oplopende rente en een duurdere dollar.  De centrale bankiers, met name in de Verenigde Staten, hebben de inflatie uitgeroepen tot vijand nummer één die te allen prijze moet worden bestreden. Dat ze daardoor een crash op de financiële markten en een recessie riskeren, nemen ze erbij. Voorlopig toch. Later dit jaar zijn er midterms (tussentijdse verkiezingen) waarbij het volledige Huis van Afgevaardigden en een derde van de Senaat wordt herverkozen. Het is voor de huidige Democratische meerderheid om verschillende redenen niet aangewezen dat de economie op dat moment in een diepe recessie zit.

De markt geeft de centrale bankiers nog steeds het voordeel van de twijfel. Wanneer de renteverhogingen écht pijn beginnen doen, zullen ze niet anders kunnen dan hun politiek aanpassen. De correctie op de financiële markten verliep tot nog toe vrij ordelijk. Van blinde paniek is bij fondsbeheerders en private beleggers tot nog toe geen sprake. Dat is begrijpelijk, want ze werden sinds de laatste financiële crisis van 2008-2009 geconditioneerd om bij elke terugval te kopen. Een strategie die de voorbije 14 jaar altijd werkte maar ook dat houdt eens op.

Toch zijn er verschillende scenario’s denkbaar waarbij ordelijk kan overgaan naar chaotisch. Zo kan een verder oplopende langetermijnrente de vastgoedmarkt ontwrichten. Een hogere rente op kredietkaartschulden is ook nefast voor de consumentenbestedingen. Beide elementen kunnen een recessie veroorzaken waardoor er wel een liquiditeitscrisis kan ontstaan op de financiële markten.