Het spel voor edelmetalen komt op de wagen

Auteur: Jean-Paul van Oudheusden

Centrale bankiers eisten in de eerste helft van het jaar veel aandacht op met renteverhogingen, waardoor de prijzen van goud en zilver voornamelijk zijwaarts bewogen. Toch is de kans op hogere prijzen in de tweede helft van het jaar nog volop aanwezig.

Centrale banken verhogen de rente

Niet alleen in de Verenigde Staten en Europa verhoogden de centrale banken de rente, maar ook in bijvoorbeeld Australië, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Groot-Brittannië, Zwitserland en zelfs Turkije. Vanwege de hardnekkig hoge inflatie verhoogde de Bank of England in juni de rente zelfs met nog eens 0,5%, tot verrassing van vele partijen op de financiële markten. De Federal Reserve Board en de Europese Centrale Bank hebben aangekondigd dat verdere renteverhoging ook in hun regio’s in het verschiet liggen.

Deze ontwikkeling heeft de aandacht afgeleid van de edelmetalen. Afhankelijk van de valuta kunnen beleggers nu tussen de 3% en 5% rente ontvangen op geldmarktfondsen. Dat legt het aloude euvel van goud en zilver bloot: voor het aanhouden van edelmetaal ontvangt een belegger geen vergoeding. Dat is echter niet het enige.

In de Amerikaanse bankensector, die eerder dit jaar faillissementen van Silicon Valley Bank en First Republic Bank kreeg te verwerken, passeerden de 23 grootste banken zonder problemen de jaarlijkse stress test. De angst voor ernstige deuken in het financiële stelsel werd daarmee kleiner. Ook presteerden de aandelenmarkten veel beter dan gedacht. Door goede vooruitzichten in de technologiesector steeg de NASDAQ 100 Index in de eerste helft van het jaar met 39%, gevolgd door de bredere S&P 500 Index met 16% en de Dow Jones Industrial Index met 4%. In Nederland steeg de AEX Index met 12%, nog afgezien van dividenden. Een deel van de beleggers geeft daarom de voorkeur aan staatsobligaties, die in de Verenigde Staten weer in overvloed aanwezig zijn na het relatief moeiteloos bereiken van een akkoord over het schuldenplafond, of aandelen met een aantrekkelijk dividendrendement boven de beleggingscategorie edelmetaal.

Toch is het spel zeker niet gespeeld. De hogere rentes betekenen een toegenomen kans op een recessie, die ‘zacht’ of ‘hard’ kan zijn. Het tempo waarin de renteverhogingen in de afgelopen twaalf maanden wereldwijd zijn doorgevoerd kent historisch geen gelijke. Natuurlijk ‘sturen’ centrale banken op een zachte landing, maar de financiële markten zijn allerminst overtuigd. De komende zes maanden worden spannend. Voor de grootste beursgenoteerde bedrijven in de Verenigde Staten en Europa worden voor het eerst gemiddeld genomen winstdalingen verwacht. Als blijkt dat de snelle renteverhogingen toch meer schade toebrengen aan de economie dan dat nu wordt gedacht schuiven goud en zilver vanzelf weer richting de spotlights, vergelijkbaar met wat we in maart rondom het falen van een aantal banken hebben gezien.

Recordvraag naar zilver

Naast het bovenstaande is er op de zilvermarkt nog iets extra’s aan de hand. In de World Silver Survey 2023 wijst The Silver Institute op een recordvraag naar zilver voor industriële toepassingen. Dat geldt voor alle categorieën, maar met name de toenemende vraag naar fotovoltaïsche instrumenten zoals zonnepanelen springt eruit. De vraag daarnaar is in twee jaar tijd met bijna 50% toegenomen.

Toch heeft het tekort aan zilver op dit moment nog niet geleid tot structureel hogere prijzen. Enerzijds vormen meer productie, meer recycling en minder vraag naar juwelen en zilverwerk compenserende factoren. Anderzijds laten beleggers, zowel institutioneel als particulier, de zilvermarkt links liggen door teleurstelling over de prijsontwikkeling in de afgelopen maanden. Historisch gezien is de toestroom van beduidend meer beleggingsgeld nodig om de zilverprijs te laten stijgen.

Geopolitieke ontwikkelingen

In die houding kan verandering optreden door het sentiment rondom geopolitieke ontwikkelingen. Twee gebeurtenissen springen eruit. Ten eerste komen de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) van 22 t/m 24 augustus bij elkaar in Johannesburg voor hun vijftiende topontmoeting. Eén van de agendapunten is de mogelijke invoering van een gezamenlijke munteenheid, die zou moeten lijken op de euro. Experts verwachten niet dat zo’n initiatief snel in een stroomversnelling zal komen -er zitten teveel haken en ogen aan-, maar zodra er wordt gesproken over ‘voortgang’ neemt ook de perceptie van een aanstaande dedollarisation weer toe. Dat zou de prijzen van goud en zilver een steuntje in de rug kunnen geven.

Ten tweede neemt de dreiging van escalatie in de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China toe in aanloop naar de presidentiële verkiezingen in Taiwan in januari 2024. Taiwan, een eiland met 23 miljoen inwoners, is goed voor de productie van 60% van alle computerchips wereldwijd en voor maar liefst 90% van alle geavanceerde computerchips. De bevolking van Taiwan wil niets liever dan vrede en rust door het in stand houden van de ‘status quo’ (geen aansluiting bij China, maar ook geen onafhankelijkheid), maar de economische belangen zijn groot. Een onverwachte uitslag, anders dan een status quo, kan voor historische verschuivingen zorgen die ook de financiële markten zullen raken. Op welke manier weet niemand. Die onzekerheid kan al voldoende zijn voor beleggers om meer spreiding aan te brengen in portefeuilles dan vandaag de dag het geval is.

Conclusie

Voortdurende renteverhogingen door centrale banken wereldwijd plaatsen goud en zilver als belegging in de wachtkamer, waardoor de prijzen tot nu tot dit jaar voornamelijk zijwaarts hebben bewogen. Het spel is echter nog niet gespeeld en nieuwe onzekerheid over de toekomst van het financiële systeem ligt op de loer. Zodra er iets ‘breekt’ is er perspectief voor hogere goud- en zilverprijzen. Bij een ‘zachte landing’ blijft voor een deel van de beleggers een belegging die een direct rendement oplevert aantrekkelijker.