Gebruikt zon-energie de zilvervoorraden op?

Auteur: Koen Lauwers

Zilver behoort tot de familie van de edelmetalen maar heeft in tegenstelling tot goud geen enkele monetaire functie meer. Waar goud, ondanks de formele loskoppeling van de dollar  in 1971, nog deel uitmaakt van de valutareserves van centrale banken, is dat bij zilver al lang niet meer het geval.

PV-modules snelst groeiende vraagcomponent

Een ander onderscheid is er aan de vraagzijde. De industriële vraagcomponent is bij goud beperkt tot enkele procenten maar bij zilver wordt ongeveer 60% van het metaal gebruikt voor industriële toepassingen. Binnen deze categorie is het gebruik van zilver in fotovoltaïsche modules (PV) voor zonnepanelen een van de sterkste groeiers.

Zilver is een metaal met uitstekende geleidende eigenschappen en wordt als coating aangebracht op PV-modules. Het zilver transporteert de elektronen die bij lichtinval op de panelen vrijkomen en elektriciteit opwekken.  Die stroom wordt getransporteerd naar het net of direct naar een opslagapparaat (batterij).

The Silver Institute schat de globale zilverconsumptie in 2022 op 1,1 miljard troy ounce of ongeveer 34000 ton. Het aandeel van PV-toepassingen bedraagt iets meer dan 127000 troy ounce of een kleine 12%. Dit cijfer loopt snel op en de sector tekent daarmee voor bijna 25% van de totale industriële vraag naar zilver. Deze percentages zullen in de toekomst fors toenemen, zowel nominaal als in verhouding tot de totale vraag. Dit heeft enerzijds te maken met de stijgende vraag naar stroom maar anderzijds ook met het hogere aandeel van hernieuwbare energie in de totale mix.

Dreigende tekorten?

Vorig jaar bedroeg de totale energiecapaciteit van alle geproduceerde zonnepanelen ongeveer 200000 MegaWatt. Dit zal tegen het einde van dit decennium oplopen naar 500000 MegaWatt. In het kader van de REPowerEU initiatieven wordt tussen 2022 en 2027 voor 26 miljard euro geïnvesteerd in PV installaties. Verschillende landen plannen ook om hun netten op elkaar aan te sluiten. Het zilververbruik zal in die periode ook toenemen, al zal de stijging niet lineair verlopen.

De hoeveelheid gebruikt zilver hangt af van het type zonnepanelen (N-type vs. PERC-type) en ook de technologie evolueert constant. Momenteel staat zilver in voor gemiddeld 10% van de totale kostprijs van een zonnepaneel. Het gaat daarbij niet alleen om de prijs van het metaal maar ook de omzetting van zilverpoeder naar zilverpasta die als coating dient.

The Silver Institute ziet het aandeel van zilver in de totale vraag tegen het einde van dit decennium toenemen naar 20%. Een studie van BMO Capital Markets komt tot dezelfde conclusie. Het houdt niet op na dit decennium en de prognoses op langere termijn gaan uit van nog hogere cijfers. De Australische University of New South Wales rekende voor dat aan het huidige tempo waarmee de vraag groeit de PV-sector tegen 2050 zelfs voor 85 tot 98% van de totale vraag naar zilver zou instaan. Deze studie kreeg nogal wat weerklank omdat ze impliceerde dat de zilvervoorziening van andere industriële toepassingen in het gevaar dreigde te komen.

Nog (veel) rek op het aanbod

Deze voorspelling is niet helemaal realistisch want ze gaat uit van een ongewijzigd aanbod en houdt geen rekening met technologische nieuwigheden die de productie efficiënter zullen maken. Aan de aanbodzijde bedroeg de mijnproductie vorig jaar 843 miljoen troy ounce. Recyclage voegde daar nog eens 180 miljoen troy ounce aan toe. Beide aanbodcomponenten kunnen nog fors toenemen. Naarmate er meer zonnepanelen worden gebruikt, komen er ook meer op leeftijd waarvan het zilver gerecycleerd kan worden. Dit gebeurt nu nog op een vrij inefficiënte manier maar dit proces wordt de komende tijd verder op punt gezet.

Ook op de mijnproductie zit er nog heel wat rek. Vanuit geologisch standpunt is er geen tekort aan zilver want de resterende voorraden zijn voldoende hoog en op veel plaatsen goed bereikbaar. Alleen is het zo dat het aan de huidige zilverprijs economisch niet rendabel is om ‘low grade’ zilverertsen te ontginnen. Zilver is daarom vooral een bijproduct van andere metalen als goud maar ook koper, zink en lood. Bij de pure primaire zilvermijnen worden enkel de ‘high grade’ zones ontgonnen waarbij de totale productiekost lager is dan de actuele zilverprijs.

Samengevat is de kans dat er een tekort aan zilver ontstaat door het succes van de PV-industrie heel klein. Dit neemt niet weg dat er wellicht hogere prijzen nodig zijn om tot de noodzakelijke stijging van het aanbod te bekomen. Dit is meteen de belangrijkste les van dit verhaal. Naast de industriële vraag is er namelijk nog een belangrijke investeringscomponent die 40% van alle zilver afneemt en de bestaande prijstrends als gevolg van de hogere industriële vraag nog kan versterken.

Bronnen: The Silver Institute, BMO Capital Markets