Flirten met uitbraakniveaus

Auteur: Koen Lauwers

De edelmetalen hebben het tweede kwartaal alvast goed ingezet. De goudprijs flirt weer met de grens van 2000 dollar en staat al 8% hoger dan bij de start van 2022. In euro komt daar nog meer dan 5% bij. Bezitters van fysiek goud in de eurozone hebben de inflatiestijging dus al meer dan gecompenseerd. In het geval van zilver bedraagt de stijging 10% in dollar en 15,5% in euro.

De 2000 dollar grens is voor goud enkel een rond getal maar geen noemenswaardig technisch obstakel. Het niveau rond 2075 dollar is dat wel want dit was de top van augustus 2020 en maart van dit jaar. Pas wanneer deze dubbele top succesvol wordt gerond, zit er vanuit koerstechnisch standpunt een substantiële prijsstijging in. Maar wanneer de klim weer op dat niveau stil valt en een driedubbele top wordt neergezet, dreigt een terugval. Het is hoe dan ook een bijzonder interessante set-up waarbij goud op relatief korte termijn kleur zal moeten bekennen.

Opmerkelijk is dat de recente prijsstijging plaats vond tegen een achtergrond van een oplopende langetermijnrente. Die is in de Verenigde Staten geklommen naar het hoogste niveau in 3 jaar maar ook in Europa is de 10-jaarse rente intussen overal positief. De Amerikaanse rentecurve is wel heel vlak met 2,8% voor de 5-jaarse overheidsobligatie, 2,85% voor de 10-jaarse en 2,94% op 30 jaar. De voorbije weken was de curve zelfs licht invers, wat een economische groeivertraging impliceert.

In het zog van de oplopende rente in de VS werd ook de dollar flink duurder. De dollarindex (DXY) stond sinds het hoogtepunt van de coronacrisis op de financiële markten (maart 2020) niet meer zo hoog. Dit heeft niet alleen met de recente rentestijging te maken maar ook met het toekomstige rentepad van de Federal Reserve. Na de eerste renteverhoging met 25 basispunten in maart staan er dit jaar nog 6 monetaire vergaderingen gepland waarbij de beleidsrente kan worden aangepast.

Uit de notulen van de meest recente beleidsvergadering blijft dat een meerderheid van de leden van het monetaire comité de komende vergaderingen 1 of meerdere keren een verhoging met 50 basispunten wil doorvoeren. Dit wordt bevestigd door de CME FedWatch Tool, waar nu 93% uitgaat van een renteverhoging met 50 basispunten op 4 mei. Slechts 7% verwacht een rentestap met 25 basispunten tegenover nog 56% een maand geleden. Na de laatste vergadering van dit jaar (14 december) ziet 77% een beleidsrente van minstens 2,5%.

Belangrijk voor de evolutie van de goudprijs is dat dat de stijgende rente niet het gevolg is van een hogere groeiverwachting maar wel van de oplopende inflatie. In de Verenigde Staten klom de index van de consumentenprijzen in maart naar 8,5%, het hoogste niveau sinds december 1981. Ook de kerninflatie (exclusief voeding en energie) was sinds augustus 1982 niet meer zo hoog. Zelfs met een oplopende langetermijnrente blijft de reële rente dus ruim negatief.

Bron: CME FedWatch Tool

Goudreserves stabiliseren de Russische roebel
In aanloop naar de inval van Rusland in Oekraïne noteerde het USD/RUB valutapaar (dollar/roebel) vrij stabiel tussen 70 en 80. Kort na de invasie tuimelde de Russische munt omlaag en klom de USD/RUB verhouding naar bijna 160, een historisch dieptepunt voor de Russische munt.

Deze daling was op het eerste zicht logisch gezien de talrijke economische en financiële sancties die tegen Rusland werden ingesteld. Het bevriezen va Russische reserves en een importverbod voor verschillende producten uit Rusland dreigt de financiële situatie van het land en dus indirect ook de waarde van de munt drastisch aan te tasten.

Ruim anderhalve maand later lijkt het einde van de oorlog verder weg dan ooit maar toch is de USDRUB weer naar het niveau van voor de inval in Oekraïne teruggevallen. De economische situatie van Rusland is er in die periode nochtans niet op verbeterd, wel integendeel. Maar waarom is de munt dan weer zo fors gestegen? Het antwoord ligt bij goud, dat een cruciale rol speelde in de muntstabilisatie.

Rusland beschikt over ongeveer 2300 ton goud, dat meer dan een vijfde van de totale valutareserves uitmaakt. De westerse centrale banken kwamen vrij snel met wetgeving die fysieke goudhandel met Rusland verbood. Op die manier probeerde men het omzeilen van de economische sancties onmogelijk te maken. Daardoor leefde het idee dat de Russische goudvoorraad de facto waardeloos was. Maar niets was minder waar!

In 2022 ontleent alle fiduciair of fiat geld zijn waarde aan het vertrouwen van de gebruikers (consumenten/spaarders) dat de koopkracht ervan min of meer behouden blijft. Vandaar de inflatiedoelstellingen van de centrale banken, die de uitgevers zijn van dit fiat geld. Een crash van de wisselkoers tegenover een andere munt betekent dus dat dit vertrouwen in een rap tempo daalt. Als centrale bank zijn er weinig mogelijkheden om dit vertrouwen te herstellen. Interveniëren op de valutamarkten door roebel te kopen en andere valuta te verkopen, is de klassieke oplossing. Dit was in het geval van Rusland geen optie omdat het grootste deel van hun valutareserves zijn geblokkeerd.

De Russische centrale bank kwam met een geniale oplossing door de waarde van de munt te koppelen aan de goudprijs. Concreet bood de centrale bank tijdelijk 5000 RUB per gram goud aan alle goudproducenten en goudeigenaars van het land. Er was daarbij geen arbitrage-mogelijkheid voor buitenlanders die eerst hun eigen munt konden omzetten naar roebel. Het bod was enkel geldig binnen Rusland. Met het inruilbod hoopte de centrale bank het vertrouwen in de (papieren) roebel te herstellen. Daarbij werd de Russische goudvoorraad als impliciet onderpand gebruikt.

Dergelijke constructie was in het huidige monetaire systeem nog nooit eerder gebeurd maar de berekende gok draaide goed uit. Het binnenlandse vertrouwen in de roebel herstelde en het USDRUB valutapaar is sinds het hoogtepunt gehalveerd. Van een expliciete gouddekking door de centrale bank is geen sprake maar dit was ook nooit de bedoeling. Het is dus niet zo dat alle papieren roebel bij de centrale bank in goud kunnen omgezet worden.

De les die beleggers hier uit moeten trekken, is dat centrale bankiers nog steeds vertrouwen hebben in de kracht van goud. Het Russische voorbeeld illustreert dat dit vertrouwen in het gele metaal terecht bleek. Het goud op de balansen van de centrale banken heeft dus nog steeds een functie en is daarom veel meer dan een ‘barbaars relikwie’ zoals de Amerikaanse econoom Keynes het ooit omschreef.

Auteur: Koen Lauwers

Koen Lauwers is Master in de Handels- en Consulaire Wetenschappen (KU Leuven Campus Brussel) en behaalde een aanvullende Master in de Bedrijfsinformatica (Vrije Universiteit Brussel). Na een carrièrestart als IT-specialist bij Volvo Group (1997) werd de lokroep van de financiële markten te groot en besloot Koen zijn beide opleidingen te combineren en in 1999 als onafhankelijk analist aan de slag te gaan. Aanvankelijk volgde Koen de technologiesector maar na het barsten van de dotcom-zeepbel en een diepgaande studie van de monetaire geschiedenis (Mises Institute) verlegde hij zijn focus naar grondstoffen met een voorliefde voor edelmetalen en gerelateerde aandelen. Net op tijd voor de supercyclus in grondstoffen die de rest van het decennium duurde. Koen bouwde die specialisatie verder uit en doet sindsdien aan onafhankelijke beleggingsresearch voor verschillende marktpartijen (family offices). Daarnaast schrijft hij voor diverse financiële titels in Nederland en België. Dankzij meer dan 20 jaar ervaring beschikt Koen over een groot netwerk in zowel de mijnbouwsector, fysieke goudhandel als asset management.